|
เรียนมิตรสหายที่เคารพรัก
จากการที่รัฐบาลรักษาการได้ยืนยันว่า
รัฐบาลมีนโยบายจะก่อสร้างรถไฟฟ้าทั้ง
10
สาย
และจะสามารถเก็บค่าโดยสาร
15
บาทตลอดสายได้อย่างแน่นอน
โดยรัฐบาลมีแผนจะกู้เงินจากธนาคารเพื่อความร่วมมือระหว่างประเทศแห่งญี่ปุ่น
(เจบิก)
6
แสนล้านบาทเพื่อสร้างรถไฟฟ้า
10
สาย
และจะผ่อนชำระคืนหนี้เป็นเวลา
30
ปี
ในอัตราดอกเบี้ยร้อยละ
0.75
ต่อปี
โดยในช่วง
7
ปีแรกจะได้รับการยกเว้นการชำระเงินต้น
ทั้งนี้รัฐเป็นผู้ลงทุนทั้งหมดแล้วให้เอกชนเข้ามาบริหารการเดินรถ
นโยบายดังกล่าวอาจจะได้รับการตอบรับจากคนไทย
เพราะนิสัยคนไทยชอบของดีราคาถูก
แต่อีกด้านหนึ่ง
มีผู้ที่ตั้งข้อสงสัยว่า
นโยบายดังกล่าวจะทำได้จริงหรือไม่?
ซึ่งผมมีประเด็นคำถามย่อยในการพิจารณาความเป็นไปได้ของนโยบายนี้
2 คำถาม
คือ
คำถามแรก
ค่าโดยสาร
15
บาทจะทำให้โครงการมีรายได้เพียงพอกับรายจ่ายหรือไม่?
เมื่อพิจารณาด้านรายจ่ายชำระหนี้
รัฐต้องใช้คืนเงินต้นปีละ
20,000
ล้านบาท
นับตั้งแต่ปีที่
7
เป็นต้นไป
รวมเวลา
30
ปี
และมีภาระการชำระดอกเบี้ยโดยเฉลี่ยปีละ
2,325
ล้านบาท
(คำนวณภาระดอกเบี้ยลดลงตามจำนวนเงินต้น)
แสดงว่าโครงการรถไฟฟ้าทั้ง
10
สายมีรายจ่ายชำระหนี้เงินต้นและดอกเบี้ยรวมกันเฉลี่ย
22,325
ล้านบาทต่อปี
ด้านรายจ่ายในการบริหารการเดินรถ
รถไฟฟ้าทั้ง
10
สายมีระยะทางรวมทั้งสิ้น
361
กิโลเมตร
และหากสมมติให้ค่าใช้จ่ายของรถไฟฟ้าทั้ง
10 สาย
เท่ากับรถไฟฟ้าบีทีเอสซึ่งอยู่ที่ประมาณ
55
ล้านบาทต่อกิโลเมตรต่อปี
แสดงว่ารายจ่ายในการเดินรถไฟฟ้าทั้งหมดอยู่ที่
19,855
ล้านบาทต่อปี
รวมรายจ่ายทั้งสองประเภทมีมูลค่าเท่ากับ
42,180
ล้านบาทต่อปี
พิจารณาทางด้านรายได้
กรณีที่รัฐบาลเก็บค่าโดยสาร
15
บาทต่อเที่ยว
และมีตัวเลขประมาณการผู้โดยสารรถไฟฟ้าทั้ง
10
สาย ในปี
2553
ประมาณ
4
ล้านเที่ยวต่อวัน
แสดงว่ารถไฟฟ้าจะมีรายได้ประมาณ
60
ล้านบาทต่อวันหรือ
21,900
ล้านบาทต่อปี
ดังนั้นคำตอบของคำถามแรกคือ
รายได้จากการเก็บค่าโดยสาร
15
บาทตลอดสาย
ไม่เพียงพอต่อค่าใช้จ่ายในการเดินรถและการใช้หนี้
คำถามต่อมา
แล้วทำอย่างไรจึงจะมีรายได้เพียงพอกับรายจ่าย?
วิธีการแรก
หากรัฐบาลยังคงเก็บ
15
บาทตลอดสาย
แล้วต้องการให้มีรายได้ถึง
42,180
ล้านบาทต่อปี
ซึ่งเพียงพอสำหรับการจ่ายหนี้และจ่ายค่าบริหารการเดินรถ
จะต้องทำให้มีผู้โดยสารถึง
7.7
ล้านเที่ยวต่อวัน
สูงกว่าตัวเลขประมาณการเกือบเท่าตัว
ซึ่งเป็นไปได้ยากมากในระยะสั้น-กลาง
วิธีที่สอง
หากรัฐบาลลอยตัวค่าโดยสารรถไฟฟ้า
รัฐบาลจะต้องตั้งค่าโดยสารรถไฟฟ้าที่
29
บาทตลอดสาย
จึงจะมีรายได้พอดีกับรายจ่าย
ซึ่งรัฐบาลชุดนี้คงไม่เลือกทำวิธีนี้
จึงมาสู่วิธีการที่สาม
คือการที่รัฐอุดหนุนค่ารถไฟฟ้า
ซึ่งหมายความว่า
รัฐบาลมีภาระที่จะต้องจัดงบประมาณหรือหาช่องทางเก็บภาษีเพิ่มขึ้นถึงปีละ
20,280
ล้านบาท
เพื่อทำให้โครงการรถไฟฟ้าดำเนินต่อไปได้โดยไม่ขาดทุน
แต่หากรัฐบาลเลือกวิธีการอุดหนุน
จะยังมีคำถามตามมาอีกหลายคำถาม
อาทิ
- รัฐควรอุดหนุนเท่าไร?
-
หางบประมาณจากไหน?
-
ควรเก็บต้นทุนจากใคร?
-
เก็บเท่าไร?
-
เก็บอย่างไร?
ฯลฯ
ผมยังไม่อาจตอบคำถามเหล่านี้ได้
เพราะเป็นประเด็นที่จำเป็นต้องมีการถกเถียงในเชิงหลักการ
และยังต้องศึกษาเกี่ยวกับผลประโยชน์และผลกระทบอย่างรอบด้านต่อไป
และผมคาดว่ารัฐบาลอาจจะยังไม่สามารถตอบคำถามเหล่านี้ได้ทั้งหมดเช่นกัน
เพราะรัฐบาลยังไม่ได้ศึกษาในรายละเอียดของนโยบายนี้
แต่กลับประกาศนโยบายนี้ออกไปแล้ว
ขณะที่ผลการศึกษาเบื้องต้นของการเก็บค่าโดยสาร
15 บาท
น่าจะเป็นเพียงการศึกษาว่าการเก็บ
15
บาทเป็นไปได้หรือไม่
แต่อาจไม่ได้ศึกษาถึงผลกระทบของนโยบายนี้อย่างรอบด้านจริง
ๆ
อย่างไรก็ตาม
ข้อสรุปที่ผมได้รับจากการวิเคราะห์นโยบายนี้อย่างแน่นอน
คือ
“ไม่มีของดีราคาถูก”
|
